เทคโนโลยีตัวหนึ่งที่ถูกพูดถึงกันมากในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา คือ ตัวปัญญาประดิษฐ์ที่ชื่อว่า ChatGPT (Chat + GPT ตัวย่อของคำว่า “generative pre-trainedtransformer” ซึ่งเป็นโมเดลประมวลผลทางภาษาประเภทหนึ่ง) ที่ถูกปล่อยออกให้คนทั่วไปได้ลองใช้ในโลกออนไลน์ อันนี้ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ ผมว่าเราทุกคนต้องทำความเข้าใจให้ดีๆ เพราะผมมองว่าเจ้าปัญญาประดิษฐ์มีโอกาสที่จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงโครงสร้าง องค์ประกอบหลายๆ อย่างทางเศรษฐกิจอย่างพลิกฝ่ามือได้เลยทีเดียว
มองย้อนกลับไปในอดีต เราเคยเห็นนวัตกรรมหลายอย่างที่ถือว่าเป็นจุดเปลี่ยนของโลกอุตสาหกรรม เริ่มตั้งแต่เครื่องจักรไอน้ำที่ถูกพัฒนาและนำมาใช้เมื่อกว่า 250 ปีที่แล้ว หรือจะเป็นเรื่องของพลังงานไฟฟ้าที่ถูกเริ่มนำมาใช้กับอุตสาหกรรมช่วงปลายศตวรรษที่ 19 หรือไมโครโปรเซสเซอร์ที่นำมาซึ่งการแพร่หลายของคอมพิวเตอร์ในช่วงปลายศตวรรษที่ 20 ซึ่งตัวอย่างที่พูดมาล้วนแล้วแต่เป็นจุดเปลี่ยนที่สำคัญของระบบการผลิต อุตสาหกรรม และเศรษฐกิจการค้าขายของโลกทั้งนั้น
อย่างไรก็ตาม กว่าที่สังคมจะยอมรับและนำนวัตกรรมรุ่นก่อนๆ มาใช้อย่างถูกที่ถูกทาง สร้างผลกระทบทางเศรษฐกิจที่ชัดเจนได้ต้องใช้เวลาพอสมควร พลังงานไฟฟ้ามีเรื่องของการสร้างโครงสร้างพื้นฐานที่จะนำส่งกระแสไฟไปสู่โรงงานชุมชน ต้องใช้เวลาเป็นสิบๆ ปีกว่าจะรองรับได้ คอมพิวเตอร์มีเรื่องของราคาและความฉลาดที่เพิ่งจะเริ่มมามีบทบาทชัดเจนในช่วงไม่นานมานี้เนื่องจากผู้เชี่ยวชาญในการเขียนโปรแกรมโค้ดดิ้งเริ่มมีมากขึ้น ทำให้คอมพิวเตอร์ใช้งานง่ายขึ้นสำหรับคนทั่วๆ ไป
แต่ในยุคที่นวัตกรรมมีการเติบโตและพัฒนาอย่างก้าวกระโดด ผมเชื่ออย่างยิ่งว่าปัญญาประดิษฐ์นี้จะใช้เวลาน้อยมากในการให้ผู้ใช้งานปรับตัว เพราะมันถูกพัฒนามาให้ฉลาดมาก เข้าถึงง่ายและสามารถถูกนำมาใช้งานได้หลายอย่าง รวมถึงปริมาณของคนรุ่นใหม่ที่มีทักษะของการเขียนโปรแกรมโค้ดดิ้งต่างๆ สามารถต่อยอดจากระบบที่ถูกสร้างไว้ในรูปแบบที่เปิดให้ผู้พัฒนาเข้าไปปรับแต่งโค้ดได้ เกิดการพัฒนาอย่างไม่หยุดยั้ง สร้างแรงกระเพื่อมทางเศรษฐกิจได้รวดเร็ว
เรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องเล็กนะครับ เพราะนวัตกรรมปัญญาประดิษฐ์มีนัยยะผลกระทบต่อการพัฒนาอุตสาหกรรม การขับเคลื่อนเศรษฐกิจ การจ้างงาน และการศึกษาของประเทศเราอย่างมาก
ปัญญาประดิษฐ์จะถูกนำมาใช้ “เสริม” นวัตกรรมทางการผลิตได้อย่างดีเยี่ยม ไม่ว่าจะเป็นการเกษตรที่สามารถให้ปัญญาประดิษฐ์สร้างสมมุติฐานต่างๆ ในการวิเคราะห์และสร้างผลผลิตต่อไร่ให้สูงขึ้น หรือโรงงานต่างๆ ที่ใช้ประมวลกำลังผลิตที่มีประสิทธิผลสูงสุดในแต่ละช่วงเวลาให้สอดคล้องกับระบบห่วงโซ่อุปทานภาพรวม
เราเริ่มเห็นปัญญาประดิษฐ์เข้ามามีบทบาทในตลาดการเงิน การวิเคราะห์คาดการณ์ความเคลื่อนไหวของหุ้นทำได้แล้ว แต่ในเรื่องของการสร้างโมเดลที่ชาญฉลาดเพื่อออกนโยบายทางการเงิน ดอกเบี้ยจะลดหรือเพิ่มดี ส่งผลกระทบอย่างไรบ้างก็เป็นตัวอย่างที่น่าสนใจ
ภาคการท่องเที่ยวที่เป็นตัวขับดัน GDP ของเราก็เช่นกัน ปัญญาประดิษฐ์สามารถช่วยสร้างประสบการณ์ที่ดีขึ้นให้กับนักท่องเที่ยวได้ไม่ว่าจะเป็น chatbot ให้ความช่วยเหลือด้านข้อมูล หรือระบบฐานข้อมูลที่ personalizeตัวเลือกของบริการต่างๆ ให้ตรงกลุ่มลูกค้า
หรือตลาดแรงงานก็เป็นเรื่องของผลกระทบที่จะเกิดขึ้น เมื่อปัญญาประดิษฐ์เข้ามาทำหน้าที่แทนมนุษย์ในงานบางประเภท แน่นอนบางภาคส่วนจะถูกเครื่องจักรทดแทน แต่เราก็ต้องมองว่าจะสามารถผลักแรงงานเหล่านี้ไปอยู่ในงานที่สร้างมูลค่าเพิ่มต่อเนื่องกับประสิทธิภาพที่ได้จากความฉลาดของปัญญาประดิษฐ์ได้อย่างไร การ re-skill ต้องมีรูปแบบที่ชัดเจน หรือแม้กระทั่งเรื่องการศึกษา เราก็ต้องมองว่าทักษะของแรงงานรุ่นใหม่ที่จะสร้างมูลค่าและความได้เปรียบในการแข่งขันได้ร่วมกับปัญญาประดิษฐ์คือทักษะชนิดใด
มองไปรอบๆ ตัวในภูมิภาคนี้คงไม่มีใครสู้สิงคโปร์ได้ตอนนี้ที่จัดสรรงบไว้ในสัดส่วนประมาณ 68 เหรียญต่อหัวประชากรเพื่อพัฒนาอุตสาหกรรมปัญญาประดิษฐ์ของตน ในขณะที่ไทย เวียดนาม อินโดนีเซียให้ประมาณไม่ถึง 1 เหรียญต่อหัวประชากร แสดงให้เห็นถึงช่องว่างอันน่าเป็นห่วงสำหรับไทยเราเองที่จะต้องพยายามแข่งขันกับเพื่อนบ้านเพื่อเพิ่มศักยภาพด้านนี้ให้ชัดเจน
ยิ่งมองในเรื่องของการดึงดูดการลงทุนจากต่างประเทศเข้ามาไทย เรากำลังแข่งกับเวียดนามที่ค่าแรงถูกกว่า อินโดนีเซียที่มีทรัพยากรธรรมชาติเยอะกว่า ถ้าหากเรามีแผนแม่บทที่ชัดเจนในการสร้างศักยภาพด้านปัญญาประดิษฐ์ ผมเชื่อว่าก็จะเป็นจุดแข็งที่สร้างความแตกต่างได้ไม่น้อย ถือว่าช้าไม่ได้ครับ
