ใครที่ชอบดูภาพยนตร์ Sci-Fi คงจะมีหุ่นยนต์ หรือ โรบอท ในดวงใจเพราะชื่นชอบคาแรกเตอร์ของมัน เช่น R2-D2 จากเรื่อง Star Wars หรือแม้กระทั่งเจ้าโรบอทตัวเล็กหน้าตาน่ารักจากแอนิเมชั่นเรื่อง Wall – E ความสามารถเรื่องการคิดค้นที่ไม่มีวันหยุดของมนุษย์กำลังทำให้จินตนาการค่อยๆ กลายเป็นจริงขึ้นในเร็ววัน รู้หรือไม่ว่าในอีกประมาณ 5 ปีข้างหน้า จะมีรถยนต์ที่สามารถขับเองได้เริ่มออกมาจำหน่ายในตลาด ยังไม่รวมถึงหุ่นยนต์ต่างๆ ที่อยู่ในชีวิตประจำวันแล้วตอนนี้โดยที่คุณไม่รู้ตัวแม้แต่นิดเดียว เอาเป็นว่า ยินดีต้อนรับเข้าสู่โลกแห่งโรบอท
หลายคนยังสงสัยว่าเราจะแยกระหว่างโรบอทออกจาก machine หรือวิทยาการอื่นๆ ให้ชัดเจนได้อย่างไร สามารถอธิบายได้อย่างง่ายๆ ว่า หุ่นยนต์ประกอบด้วยคุณสมบัติทั้งหมด 3 อย่าง ก็คือ
- มีการรับรู้โดยอาศัยเซ็นเซอร์ในการตรวจจับ เช่น เซ็นเซอร์เสียงหรือเซ็นเซอร์ตรวจวัดสิ่งกีดขวาง
- มีการตีความ หรือเรียกอีกอย่างว่าการประมวลผล ซึ่งเป็นโปรแกรมที่ถูกติดตั้งมาช่วยวิเคราะห์ในสิ่งที่เซ็นเซอร์ตรวจพบ
- เคลื่อนไหวได้ เมื่อคุณสมบัติทั้งข้อ 1 และข้อ 2 ทำงานแล้ว หุ่นยนต์ก็จะเคลื่อนไหวเพื่อปฏิบัติภารกิจของตัวเอง ที่ต้องอธิบายตรง นี้เพราะบางครั้งเราอาจจำสับสันระหว่างหุ่นยนต์กับเครื่องจักรกลหรือเครื่องใช้ไฟฟ้าชนิดอื่น ซึ่งต้องอาศัยการควบคุมของมนุษย์ พูดอีกอย่างก็คือ เราอาจจะรู้จักหุ่นยนต์น้อยเกินไป
ลองจินตนาการตามว่า เมื่อเราตื่นมาในตอนเช้าโรบอทตัวแรกตรวจพบความเคลื่อนไหวของมนุษย์ จึงเริ่มไปเตรียมเสื้อผ้าและกระเป๋าทำงาน เมื่อพร้อมแล้ว เราจะนั่งรถยนต์อัจฉริยะขับเองไปทำงาน ในระหว่างที่เราไม่อยู่บ้านโรบอททำความสะอาดก็จะทำงานอย่างชาญฉลาด และกลับเข้าสู่แท่นชาร์จเมื่อเสร็จหน้าที่ เช่นเดียวกับโรบอทตัดหญ้าที่ตรวจจับได้ว่าหญ้าตรงไหนในสวนที่ยาวเกินมาตรฐาน และจะกลับเข้าที่ร่มเมื่อเซ็นเซอร์ตรวจจับความชื้นได้ก่อนฝนจะตก ลูกของเราซึ่งอยู่ที่โรงเรียนกำลังเรียนภาษาอังกฤษกับโรบอทสอนหนังสือ และฝึกเทนนิสอยู่กับโรบอทอีกตัวที่ถูกออกแแบบมาเพื่อฝึกฝนความสามารถทางด้านกีฬา
ถ้ามนุษย์สามารถออกไปนอกอวกาศจนถึงดาวอังคารหรือดวงจันทร์ได้แล้ว สิ่งที่เราพูดถึงจะไม่ใช่เรื่องเพ้อฝันอีกต่อไป หากจำได้ ประมาณ 10 – 15 ปีที่แล้ว ข่าวโรบอทตัวหนึ่งสามารถเคลื่อนไหว ไหว้ เดิน หรือแม้กระทั่งขึ้นบันไดได้ถูกพูดถึงในสังคม จากวันนั้นถึงวันนี้ แม้เราจะเลิกพูดถึงชื่อโรบอทตัวนั้นไปแล้ว ทว่าผู้ผลิตอย่างประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศญี่ปุ่นก็ยังคงทุ่มเททดลองและทำงานวิจัยที่อยากจะมีโรบอทมาเป็นผู้ช่วยในการใช้ชีวิตของมนุษย์ในทุกๆ ภาคส่วน
เราลองมาดูตัวอย่างของความสำเร็จกันหน่อยดีกว่า iRobot หรือโรบอทดูดฝุ่นคือภาพแทนที่ชัดเจนมากๆ เจ้าเครื่องนี้มีลักษณะกลม ไม่เหมือนโรบอทในจินตนาการของเราสักเท่าไหร่ แต่ในแง่ของการทำงานบ้าน iRobot ก็ถือว่าเป็นตัวช่วยที่ได้ผลดีไม่น้อยเลย จุดเด่นของมันก็คือ ทำงานด้วยตัวเอง ออกตระเวนหาสิ่งสกปรกในบ้าน ทำความสะอาด และกลับเข้าแท่นชาร์จตัวเองเมื่อแบตอ่อนหรือหมดหน้าที่ iRobot ไม่ตกบันได้เพราะมีเซ็นเซอร์จับพื้นผิวที่ และเลี้ยวไปตามกำแพงได้เพราะมีเซ็นเซอร์จับสัมผัสเช่นกัน นับได้ว่า iRobot มีอยู่เพื่อขจัดทัศนคติในแง่ลบของหุ่นยนต์ที่คนชอบมองว่าเคลื่อนไหวช้า ต้องคอยอุ้มไปมา และเป็นอุปสรรคเมื่อใช้ชีวิตอยู่ในพื้นที่เดียวกัน
ไม่เพียงเท่านี้ ถ้าเราถอยตัวเองออกมาเพื่อดูในภาพกว้าง ก็จะเห็นเจ้าโรบอทแฝงตัวอยู่ในส่วนอื่นๆ ของสังคม เช่นโรบอทในอุตสาหกรรมการผลิต เมื่อประชากรบนโลกมีมากขึ้นและนายจ้างไม่สามารถแบกรับค่าใช้จ่ายต่อแรงงานคนได้ โรบอทคือทางออก เพราะสามารถทำงานได้ตลอดเวลา ได้มาตรฐาน และประหยัดค่าใช้จ่ายไปได้มาก ชิ้นส่วนรถยนต์หรือสมาร์ทโฟนที่เราถืออยู่อาจจะเป็นผลงานของโรบอทก็ได้ หน่วยงานด้านพลังงานใช้โรบอทตัวเล็กจิ๋วลงไปสำรวจใต้น้ำ ในความลึกที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์เพื่อค้นหาแหล่งพลังงานใหม่ นักดับเพลิงใช้โรบอทที่ทนความร้อนได้เข้าไปดับเพลิงในที่เกิดเหตุ แพทย์ใช้โรบอทช่วยในการผ่าตัดเพราะมีความแม่นยำกว่าและทำให้แผลผ่าตัดเล็กลงกว่าเดิม หรืออีกไม่นานนี้ เราอาจจะเห็นโรบอทในร้านอาหารทั่วไปเพื่อช่วยเสิร์ฟ เติมน้ำ และคิดเงินอย่างไม่รู้สึกเหน็ดเหนื่อย ไม่ป่วย และได้ดั่งใจตามที่มนุษย์ต้องการ
แล้วมนุษย์อย่างเราควรจะทำอย่างไรเมื่อโลกแห่ง “โรบอท” มาถึง แม้โรบอทจะไม่สามารถคิดเองและยึดครองโลกเราได้เหมือนในหนัง Sci-Fi ที่เราเคยดู แต่หน้าที่ของเราคือการศึกษาและทำความเข้าใจเทคโนโลยีเพื่อช่วยให้ใช้ชีวิตได้ง่ายขึ้น
